In museum TwentseWelle

Nu staat hij helemaal kant en klaar in museum de TwentseWelle ; met film over het project en touchscreen waarop alle verbeeldingen van de rituelen worden beschreven. Als je in Twente bent ga even kijken.

De Rituelenkar is te bezichtigen in Enschede van 18 december t/m 3 maart 2013.

Goastok

De goastok is een attribuut voor boeren, marskramers en veehandelaars. De stok gaat ook mee naar de kermis of naar de visite. Ook voor allerlei ceremoniële gebeurtenissen wordt de goastok gebruikt. De `brulfteneugers', de mannen die de gasten voor een bruiloft uitnodigen, gaan langs de deuren met een versierde goastok. Met de goastok wordt er op de deuren geslagen om te worden binnen gelaten.

Eenmaal binnen zingt men een lied. Dat begint met de regels:

`Goe'ndag in 't hoes

Hier zet ik mien koez (goastok)'




Als er een kindje geboren is, versiert de vader zijn goastok met slingers. Bij het aanzeggen van een overlijden gebruiken `groeveneugers' ook hun goastok. Men klopt met de stok op de deuren en vertellen dan wie er overleden is.

HET recept

De heerlijkste soep om de Twentse winter door te komen: de humpkessoep.

Boterham met chocoladehagel

'Ik eet elke ochtend een boterham met hagelslag', vertelt een meisje dat ik aanspreek in TwentseWelle. 'Ja, maar dat is een gewoonte', zeg ik, 'geen ritueel.'  
'De Azteken moesten vroeger elke dag een hart offeren', zegt het meisje,'dat is wel een ritueel. Dat deden ze om de goden rustig te houden, zodat er geen slechte dingen zouden gebeuren'. 'Hoe weet je dat allemaal?', vraag ik haar. 'De Azteken waren de eerste die chocola hadden en ik ben gek op chocola. Met mijn boterham met hagel denk ik even aan de Azteken.' 'Dus toch een ritueel...'

en nog een filmpje over de foekepotterij

meiboom

Een mevrouw wist een jaarlijks terugkerend ritueel in Denekamp te beschrijven aan ons.

In de maand mei haalt men een boom uit het bos. Een aantal jonge mannen gaan naar de landheer van landhuis Singrave om offciëel toestemming te vragen om een boom te kappen.. Als de toestemming verleent wordt, wordt de boom vervoerd met een platte wagen getrokken door paarden naar Denekamp.
De boom wordt dan overeind getrokken en daarna is er een groot feest rondom de boom.

De huidige paasgebruiken

Bernard ten Breul is de oudst bekende Judas. In 1894 had hij met Gerard Derkman van het Elferman als Iskariot de eer de paasgebruiken te mogen leiden. De gebruiken zijn nauwelijks veranderd. Op Palmzondag trekken Judas en Iskariot met een grote schare kinderen door het dorp voor het eiergaddern. Waar vroeger met name eieren werden verzameld, vraagt men tegenwoordig geld van de bevolking om de gebruiken te bekostigen. Op Paaszaterdag zorgt de mannelijke bevolking ervoor dat er voldoende hout wordt opgehaald voor het paasvuur. Op de Eerste Paasdag zet zich om 13.00 uur onder leiding van Judas en Iskariot een grote menigte zingend in beweging richting de havezate Singraven. Daar wordt de heersende "kasteelheer" om een paasstaak gevraagd. Deze wijst Judas en Iskariot drie bomen aan om uit te kiezen. Judas klimt bovenin de boom om het touw vast te maken. Ondertussen wordt begonnen met het hakken van de boom. Daarna worden lange kettingen gevormd van mensen die hand in hand de paasstaak naar het dorp slepen. Dit moet voor 15.00 uur klaar zijn, iedereen dient dan bij het paaslof in de Nicolaaskerk aanwezig te zijn. Na het paaslof trekt men massaal naar de "poasbult" om de paasstaak, met bovenin de teerton, te plaatsen. Wanneer deze rechtop staat, volgt het ritueel van verkoop van de paasstaak en van de ringen van de teerton. Tot slot nodigt Judas iedereen uit om 's avonds bij het paasvuur aanwezig te zijn.
Gerespecteerde Denekampse families nemen taken op zich om Judas en Iskariot te ondersteunen. Veelal wordt een taak doorgegeven van vader op zoon. Zo zorgen de families Wintels, Grote Punt en Rijnders al vele decennia voor het omhakken van de uitgekozen boom. En de families Wolkotte en Oude Elferink voor het graven van het gat voor de paasstaak. In het verleden vonden slechts drie keer de paasgebruiken niet plaats: in 1918, het laatste jaar van de Eerste Wereldoorlog, in 1945 toen Denekamp met Pasen werd bevrijd, en in 2001 vanwege de besmettelijke ziekte mond- en klauwzeer.

uit: http://www.regiocanons.nl/overijssel/twente/denekamp/paasgebruiken

nieuw ritueel

Met een dame in de TwentseWelle had ik een gesprek over rituelen, ze was nog redelijk 'jong' en vertelde wat haar was overkomen toen zij veertig jaar geworden was.
' Ik opende de deur van ons huis en in de tuin stond een stoel in de vorm van een 4, de tuin was versierd en er hingen veertig sokken aan een waslijn, het bleek dat de buren dit hadden gedaan. Ik moest er erg om lachen. Later hoorde ik dat er soms ook veertig dozen aan de waslijn worden gehangen... ik ben blij dat ze bij mij voor sokken hebben gekozen'.
Haar moeder, die naast haar stond, kende dit ritueel niet. Dat is nieuw, bij vijftig heb je Sara of Abraham, maar in mijn tijd had je niets voor veertig.